W dniu 16 listopada 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację indywidualną (sygn. 0111-KDWB.4010.60.2021.1.ES) przedmiotem ustalenia, czy planowane umorzenie udziałów wspólnika stanowi transakcję kontrolowaną w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 6 uCIT, w związku z którą będą mogły mieć zastosowanie w stosunku do Spółki przepisy o cenach transferowych.
We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:
Udziałowiec Pan X poinformował zarząd, że zamierza zaprzestać działalności i wystąpić ze Spółki. Udziałowiec Pan Y postanowił kontynuować uczestnictwo w Spółce. Wystąpienie ze Spółki nastąpi w formie dobrowolnego umorzenia bez wynagrodzenia wszystkich udziałów posiadanych w kapitale zakładowym przez Wspólnika Pana X. Umorzenie zostanie przeprowadzone zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych. Podstawą umorzenia udziałów będą odpowiednie zapisy w umowie Spółki oraz uchwała zgromadzenia wspólników Spółki podjęta w oparciu o uprzednią zgodę umarzanego wspólnika, w której wyrazi on zgodę na umorzenie należących do niego udziałów bez wynagrodzenia. Decyzja o umorzeniu udziałów oraz określenie warunków umorzenia następuje bez zaangażowania Spółki, zaś wyłączną podstawę umorzenia stanowi wspomniana wyżej zgoda umarzanego wspólnika oraz uchwała o umorzeniu podejmowana przez zgromadzenie wspólników. Wnioskodawca spełnia warunki podmiotu powiązanego ze Spółką.
W opinii Wnioskodawcy transakcja dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia nie jest transakcja kontrolowaną mimo zawarcia jej między podmiotami powiązanymi. Zdaniem wnioskodawcy o ile przedmiot transakcji stanowi działania o charakterze gospodarczym, o tyle rzeczywisty przebieg transakcji nie może być identyfikowany na podstawie faktycznych zachowań stron, gdyż wynika on z umowy Spółki i przepisów art. 199 KSH. W zaistniałym stanie faktycznym w ocenie Spółki nie ma ona do czynienia z ceną transferową w rezultacie podjętych przez strony transakcji działań osiągany jako rezultat finansowy stanowiący cenę transferową.
Natomiast organ podatkowy nie zgodził się z rozumowaniem wnioskodawcy wskazując, że:
- Umarzanie udziałów, co do zasady odbywa się za wynagrodzeniem. Jednak w ramach umorzenia dobrowolnego dopuszcza się także umorzenie nieodpłatne. W takiej sytuacji dochodzi najpierw do zbycia tych udziałów przez udziałowca i nabycie ich przez Spółkę, a dopiero w drugiej kolejności do ich umorzenia przez Spółkę w przyszłości. Zatem, w przypadku umorzenia dobrowolnego dochodzi do nabycia udziałów przez Spółkę i odrębnie ich umorzenia ? w dwóch etapach działań.
- Zasadą jest, że przychodem ze zbycia udziałów w celu ich dobrowolnego umorzenia jest wartość wyrażona w cenie – wynagrodzeniu określonym w uchwale. Możliwość ustalenia przychodu w innej wysokości jest natomiast odstępstwem od tej zasady. Stąd uprawnienie przysługujące właściwym organom podatkowym do jego weryfikacji w sytuacji, gdy wartość zbywanych udziałów, wyrażona w ?cenie? (wynagrodzenia) w sposób znaczny (dość duży, istotny, wyróżniający się) odbiega od wartości rynkowej przedmiotu zbycia i jednocześnie nie znajduje to uzasadnionych (opartych na obiektywnych racjach, podstawach) przyczyn.
- Za transakcję kontrolowaną należy rozumieć, zgodnie z definicją przedstawioną w art. 11a ust. 1 pkt 6 ww. ustawy, identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań.
W ocenie organu podatkowego, przez ?transakcje? w rozumieniu przepisów dotyczących cen transferowych należy rozumieć wszelkiego rodzaju czynności prawne powodujące przeniesienie własności dóbr, które mają wpływ na dochód (stratę) podatnika w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym. W konsekwencji, umorzenie udziałów, niezależnie od jego charakteru (dobrowolne lub przymusowe), będzie mieściło się w pojęciu ?transakcji? i powinno być przedmiotem dokumentacji podatkowej, o ile nastąpi wypełnienie przesłanki dotyczącej przekroczenia rocznej wartości zawieranych transakcji, o której mowa w art. 11k ust. 2 uCIT.
Podsumowując, transakcja dobrowolnego umorzenia udziałów w Spółce może stanowić transakcję kontrolowaną, ponieważ warunki tego umorzenia mogą zostać ustalone lub narzucone w wyniku powiązań Spółki i udziałowca.
Linia orzecznicza kształtowana przez Krajową Informację Skarbową w ostatnich wydawanych interpretacjach podatkowych dotyczących umorzenia udziałów wspólnika jest jednolita. Organ podatkowy zaaprobował takie same stanowisko w interpretacji indywidualnej z dnia 09 listopada 2021 r. o sygn. 0111-KDWB.4010.59.2021.1.HK wyprowadzając wniosek, że umorzenie udziałów wspólnika stanowi transakcję kontrolowaną w rozumieniu art. 11a ust.1 pkt 6.
Autor: Marta Kiryczuk ? Asystent podatkowy
