Z uwagi na coraz powszechniej występującą w obrocie prawnym agresywną optymalizację wprowadzono do polskiego systemu prawa podatkowego klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania określoną w art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej.

Stosownie do art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej, czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania).

Klauzula umożliwia Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej pominąć korzyść podatkową osiągniętą przez podatnika w sytuacji, gdy w jego ocenie osiągnięta korzyść jest sprzeczna z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisami, a osiągnięcie korzyści podatkowej było głównym lub jednym z głównych celów dokonania czynności przez podatnika.

W następstwie zastosowania klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania dokonane przez podatnika czynności zostaną pominięte dla celów podatkowych, tj. Szef Krajowej Administracji Skarbowej pominie dokonane przez podatnika czynności i zakwalifikuje je jako inne czynności, mogące powodować obowiązek zapłaty podatku w zakresie dokonanych czynności.

W art. 119b § 1 Ordynacji podatkowej wskazano przypadki, w zakresie których zastosowanie klauzuli jest wyłączone. W rezultacie decyzji nie wydaje się:

• • do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą – w zakresie objętym opinią, do dnia doręczenia uchylenia lub zmiany opinii zabezpieczającej;
  • do podatku od towarów i usług oraz do opłat i niepodatkowych należności budżetowych;
  • do podmiotu, który zawarł porozumienie podatkowe w zakresie objętym tym porozumieniem;
  • do podmiotu, który jest stroną zawartego porozumienia inwestycyjnego – w zakresie objętym tym porozumieniem.

Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej może odnosić się do czynności planowanej, czynności dokonanej bądź czynności rozpoczętej.

W ramach wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej wnioskodawca jest zobowiązany wskazać:

• • dane identyfikujące wnioskodawcę
  • podmioty dokonujące czynności
  • wyczerpujący opis czynności wraz ze wskazaniem powiązań występujących pomiędzy podmiotami
  • Numer Schematu Podatkowego lub przedstawia wyjaśnienie, z jakich powodów faktycznych lub prawnych nie doszło do zgłoszeniu w celu nadania Numeru Schematu Podatkowego
  • cele, którym realizacja czynności ma służyć
  • ekonomiczne lub gospodarcze uzasadnienia czynności
  • skutki podatkowe, w tym korzyści podatkowe, będące rezultatem czynności objętych wnioskiem o wydanie opinii zabezpieczającej
  • inne korzyści podatkowe, których osiągnięcie jest choćby pośrednio uzależnione od dokonania czynności
  • inne czynności planowane, rozpoczęte lub dokonane, od których choćby pośrednio jest uzależnione osiągnięcie korzyści podatkowych
  • przedstawienie własnego stanowiska w sprawie.

Z wnioskiem o wydanie opinii może wystąpić do Szefa KAS każdy podmiot, strony transakcji mogą również złożyć wspólny wniosek.

Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej podlega opłacie w kwocie 20 tys. zł. W przypadku złożenia wspólnego wniosku opłata ulega zwiększeniu o 5 tys. zł od piątego i każdego kolejnego zainteresowanego.

Czas na wydanie opinii zabezpieczającej wynosi 6 miesięcy od otrzymania wniosku, w sytuacjach bardziej złożonych termin może zostać przedłużony do 9 miesięcy.

Należy pamiętać, iż złożenie wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej nie wyklucza możliwości prowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej.

Niejednokrotnie czas trwania postępowania w zakresie wydania rozstrzygnięcia jest przedłużany, może to wynikać z konieczności przedstawienia wszystkich okoliczności dotyczących czynności oraz złożenia odpowiednich dokumentów i wyjaśnień.

Na dzień dzisiejszy opinia zabezpieczająca nie cieszy się dużym zainteresowaniem wśród podatników w szczególności z uwagi na fakt, iż alternatywa w postaci wniosku o wydaje interpretacji indywidualnej jest zdecydowanie tańsza oraz wiąże się z koniecznością przekazania mniejszej ilości informacji.  Jednocześnie należy pamiętać, iż organ podatkowy nie wyda interpretacji indywidualnej jeżeli uzna, iż sprawa powinna podlegać rozpoznaniu w ramach postępowania dotyczącego opinii zabezpieczającej.

Reasumując, opinia zabezpieczająca stanowi interesującą alternatywę w procesie zarządzania ryzykiem podatkowym. Opinia zabezpieczająca stanowi gwarancję, że objęte nią zdarzenie nie będzie podlegało zakwestionowaniu w drodze klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Autor: Beata Rawa-Miszczuk – Partner