Wyrok (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, sygn. I SA/Sz 84/20 z dnia 04.06.2020 r.) zapadł na gruncie sprawy interpretacyjnej, w której organ podatkowy kwestionował wysokość przychodów wskazując na ich zaniżenie i w związku z tym uznał stosowane przez podmioty ceny za odbiegające od warunków rynkowych. Zatem istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się zasadniczo do ustalenia, czy cena usług i wyrobów kalkulowana przez spółkę jest zgodna z warunkami rynkowymi.
W kontekście omawianej sprawy za kluczowe należy uznać ustalenie, czy w realiach faktycznych ustalonych w toku postępowania podatkowego zastosowanie znajdzie przepis pozwalający organowi określić dochód Spółki oraz należny podatek bez uwzględnienia warunków wynikających z istniejących powiązań kapitałowych.
Przypomnijmy, że organ podatkowy uprawniony jest do określenia dochodów podatnika oraz należnego podatku, bez uwzględnienia warunków wynikających z istniejących powiązań, jeżeli: po pierwsze podatnik jest powiązany kapitałowo z innym podmiotem, po drugie w związku z istnieniem takich powiązań podatnik wykonuje świadczenia na warunkach korzystniejszych, odbiegających od warunków ogólnie stosowanych w czasie i miejscu wykonywania świadczenia i po trzecie w wyniku tych powiązań i wykonywania świadczeń na warunkach korzystniejszych podatnik nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby warunki tych świadczeń nie odbiegały od warunków wynikających z tych powiązań. Zatem dopiero ziszczenie się tych trzech warunków pozwala organowi wdrożyć procedurę określenia dochodu w drodze oszacowania.
W ocenie Sądu organ podatkowy w ogóle nie odniósł zakwestionowanych transakcji do podobnych transakcji zawieranych m.in. przez podmioty niepowiązane. Organ nie badał przy tym, czy zakwestionowane transakcje były racjonalne gospodarczo dla podatnika, czy to z uwagi na korzyść o charakter bezpośrednim lub pośrednim, a swoją decyzję uzasadniał twierdzeniem, że za kalkulację cen dla Spółki odpowiedzialna była spółka z nią powiązana, która jako punkt odniesienia przyjęła własne wartości historyczne, nie ustalając bazy kosztów faktycznie poniesionych oraz brak było analizy porównawczej, na podstawie, której ustalono poziom rynkowy wynagrodzenia. Ponadto, organ w sposób nieuprawniony zrównał fakt osiągnięcia straty przez Skarżącą jak i dane wynikające z ogólnych wskaźników finansowych dotyczących całości działalności Skarżącej (jak i spółek przyjętych do analizy porównawczej) z okolicznością stosowania przez Skarżącą cen odbiegających od rynkowych w odniesieniu do zakwestionowanych transakcji. Co więcej, gospodarczą racjonalność transakcji należy oceniać, przez pryzmat korzyści, jaką może uzyskać z transakcji określony podmiot nie zaś w odniesieniu do ogólnych wskaźników finansowych porównywanych podmiotów obejmujących całość ich działalności za dany rok. Również fakt ponoszenia przez Skarżącą straty w poszczególnych latach, w tym spornym okresie, nie świadczy – sam w sobie – o braku gospodarczej racjonalności zakwestionowanych przez organ transakcji.
Organ nie udowodnił, że na ustalone przez Spółkę warunki, na jakich w spornym okresie dokonywała transakcji z podmiotem powiązanym, miały wpływ istniejące powiązania, a nie jak wskazywała Skarżąca obiektywne uwarunkowania gospodarcze.
Ponadto, Organ naruszył przepisy Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych poprzez nieprzeanalizowanie strategii gospodarczej Spółki oraz warunków ekonomicznych mogących mieć wpływ na współpracę. W szczególności, Organ nie uwzględnił faktu, że w analizowanym okresie Spółka była w fazie “uczenia się” przez co ponosiła wyższe koszty.
Podsumowując, organ nie udowodnił, że warunki współpracy zawarte pomiędzy stronami transakcji odbiegały od warunków jakie ustaliłyby niezależne podmioty.
Stwierdzić należy, że sam fakt istnienia powiązań nie jest wystarczający do zastosowania przepisów pozwalających organom podatkowym na dokonanie doszacowania.
Autor: Izabela Lipka ? konsultant podatkowy
