Jednym z dokumentów uprawniających do zastosowania zmniejszonej stawki podatkowej, zwolnienia lub niepobrania podatku zgodnie z unormowaniami właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub przepisami szczególnymi jest certyfikat rezydencji.
Zgodnie z art. 4a pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (UoCIT) certyfikat rezydencji oznacza zaświadczenie o miejscu siedziby podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca siedziby podatnika.
Certyfikat rezydencji jest zatem dokumentem wydawanym przez właściwą administrację podatkową, potwierdzającym określony stan faktyczny – miejsce rezydencji podatnika dla celów podatkowych, którym w przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych jest miejscem siedziby lub zarządu.
Certyfikat w formie papierowej lub elektronicznej
Zarówno w definicji certyfikatu rezydencji zawartej w art. 4a pkt 12 UoCIT ani w innych przepisach ustaw podatkowych, nie określono w jakiej formie (papierowej czy elektronicznej) certyfikat powinien być dostarczony do organu podatkowego. Wskazuje się jedynie aby dokumenty urzędowe, w tym certyfikat rezydencji spełniały warunki określone w art. 194 § 1 Ordynacji podatkowej.
Administracje podatkowe w różnych państwach wystawiają certyfikaty rezydencji w formie papierowej, elektronicznej lub w obu tych formach. Polskie organy podatkowe uznają te formy certyfikatów za zgodne z art. 4a pkt UoCIT o ile w świetle regulacji innego państwa określona forma certyfikatu jest prawnie dopuszczona.
W wyroku WSA w Szczecinie z dnia 25.01.2018, sygn.. I SA/Sz 984/17 Sąd wskazał, że ?gdy zgodnie z prawem danego państwa istnieje możliwość uzyskania certyfikatu rezydencji podatkowej, zarówno w formie papierowej, jak i formie elektronicznej, natomiast obie formy wydawane są przez właściwy organ danego państwa i jednocześnie mają status równorzędny w porządku prawnym obowiązującym w tym państwie, to nie ma podstaw do kwestionowania ważności tak wystawionego certyfikatu rezydencji?.
Ponadto Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 12.09.2016 r. nr ILPB2/4510-1-15/16-5/ŁM wskazał, że ?(?) nie ma ujednoliconej formy certyfikatów rezydencji. Nie rozstrzyga o tym także definicja certyfikatu rezydencji określona w art. 4a pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Każde państwo stosuje własny wzór takiego zaświadczenia i ma własne wymogi formalne związane z jego wydaniem?.
Przepisy wskazują ponadto, iż w przypadku przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 2a UoCIT, (przykładowo doradczych, księgowych, badania rynku) miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych może zostać potwierdzone kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli kwota wypłacanych na rzecz tego samego podmiotu należności nie przekracza 10 000 zł w roku kalendarzowym, a informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym.
Postępowanie w czasie COVID-19
W przypadku gdy certyfikat rezydencji wystawiany jest przez zagraniczny organ podatkowy jedynie w formie papierowej, obecnie w czasie pandemii COVID-19, utrudnione może być pozyskanie takiego certyfikatu.
Niektóre z zagranicznych administracji podatkowych funkcjonują jedynie w ograniczonym zakresie lub sprawy procedowane są jedynie elektronicznie.
Wskazać należy, iż kwestii związanych z brakiem możliwości uzyskania certyfikatu rezydencji nie normuje ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.
W związku z tym polski podmiot, który nie będzie miał możliwości uzyskania certyfikatu przed dokonaniem płatności, zgodnie z obowiązującymi przepisami ma dwie drogi postępowania:
- W oczekiwaniu na certyfikat rezydencji, polski podmiot występujący jako płatnik, może pobrać podatek według zmniejszonej stawki podatkowej, zastosować zwolnienie lub nie pobrać podatku zgodnie z unormowaniami właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub przepisami szczególnymi.
W tej sytuacji polski podmiot może udokumentować rezydencję podatkową odbiorcy należności certyfikatem rezydencji otrzymanym po dokonaniu płatności o ile taki certyfikat będzie potwierdzać rezydencję podatkową podmiotu za okres, w którym została dokonana płatność.
Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 30 grudnia 2013 r. nr. IPTPB1/415-683/13-5/AP odnoszącą się do regulacji zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (analogicznych do regulacji UoCIT) ?Udokumentowanie rezydencji podatkowej podmiotu zagranicznego uzyskującego przychody wymienione w art. 29 ust. 1, art. 30a ust. 1 oraz art. 30b ust. 1 cyt. ustawy, może nastąpić zarówno przed, jak i po dokonaniu płatności. Jednakże w razie uzyskania certyfikatu po dokonaniu płatności, taki certyfikat powinien potwierdzać rezydencję podatkową podmiotu za okres, w którym została dokonana płatność?.
Jednakże takie działanie mimo, iż dopuszczalne prawnie to obarczone jest ryzykiem zapłaty podatku (wraz z odsetkami) w wysokości wynikającej z decyzji organu podatkowego w przypadku wszczęcia kontroli podatkowej przed otrzymaniem certyfikatu rezydencji.
- Polski podmiot może zapłacić podatek bez możliwości zastosowania zmniejszonej stawki podatkowej, zwolnienia lub niepobrania podatku zgodnie z unormowaniami właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub przepisami szczególnymi i wystąpić do organu podatkowego po otrzymaniu certyfikatu rezydencji z wnioskiem o zwrot.
W przypadku zapłaty podatku, płatnik po otrzymaniu certyfikatu rezydencji potwierdzającego rezydencję podatkową podmiotu za okres, w którym została dokonana płatność, może wystąpić do organu podatkowego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatku zgodnie z reżimem opisanym w dziale III (rozdział 9) Ordynacji podatkowej.
Potwierdzenie możliwości takiego postępowania zawarte jest w orzeczeniu WSA w Warszawie z dnia 27.04.2009 r. sygn. akt III SA/Wa 94/09, w którym Sąd wskazał, że ?Konieczność posiadania certyfikatu potwierdzającego rezydencję podatkową podatnika za okres, w którym została dokonana płatność dotyczy także postępowania o stwierdzenie nadpłaty. To czy podatek został nadpłacony lub był nienależny winno być bowiem ocenione na dzień dokonywania wypłaty należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 i art. 22 u.p.d.o.p. Istotne jest czy w tym dniu podatnik posiadał rezydencję podatkową uprawniającą do niepobrania podatku?.
W przypadku wybrania możliwości wskazanej w pkt. 1 płatnik ponosi ryzyko zapłaty podatku wraz z odsetkami w wysokości wynikającej z decyzji organu podatkowego. Płatnik powinien mieć także świadomość, iż to na nim spoczywa ciężar udowodnienia, że prawidłowo zrealizował ciążące na nim obowiązki. Zgodnie bowiem z art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony.
Autor: Michał Mika ? Starszy konsultant podatkowy
